Σε «αναψηλάφηση» της ύλης των σχολικών μαθημάτων προχωρεί το υπουργείο Παιδείας, με νωπό τον σάλο που προεκλήθη για τα Θρησκευτικά αλλά και μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Κώστα Γαβρόγλου για ανάγκη αλλαγών στο μάθημα της Ιστορίας. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», το υπουργείο θα προχωρήσει σε διάλογο για αναδιάταξη της ύλης και αλλαγή μεθόδων διδασκαλίας και στο μάθημα της Λογοτεχνίας-Γλώσσας, με αποτέλεσμα –σε συνδυασμό με τις αλλαγές σε Θρησκευτικά και Ιστορία– να οικοδομηθεί μια ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση στα τρία μαθήματα που διαμορφώνουν την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων μαθητών.

Την ίδια στιγμή, θα δρομολογηθεί ο εκσυγχρονισμός της διδακτέας ύλης σε μαθήματα θετικών και τεχνολογικών επιστημών, όπως η Βιολογία και η Πληροφορική, ώστε να συμπεριληφθούν οι τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις. Βεβαίως, το εγχείρημα των αλλαγών στα βιβλία έχει πολλές πτυχές με βασικότερες τις πολιτικές ισορροπίες, τη στάση της κοινωνίας και την εξασφάλιση των απαραίτητων κονδυλίων.

Σε βάθος διετίας

«Στόχος είναι οι αλλαγές να συνδυαστούν με τον νέο τρόπο αξιολόγησης των μαθητών τόσο στο σχολείο όσο και για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση», τονίζει, μιλώντας στην «Κ», υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου, συμπληρώνοντας ότι το εγχείρημα θα ολοκληρωθεί έπειτα από μία διετία, όταν και θα συγγραφούν τα νέα βιβλία. «Ο νέος άνεμος στο υλικό και στον τρόπο διδασκαλίας ενός μαθήματος είναι πάντα απαραίτητος, ωστόσο οι αλλαγές πρέπει να γίνονται με μέτρο και να μην αποτελούν αυτοσκοπό της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας», παρατηρεί από την πλευρά του στην «Κ» ο Κυριάκος Κατσιμάνης, που έχει διατελέσει αντιπρόεδρος του ιστορικού Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής - ΙΕΠ είναι σήμερα ο διάδοχος του Π.Ι.).

Ειδικότερα, μέσα στο τρέχον σχολικό έτος θα συγκροτηθούν επιτροπές για να μελετηθούν αλλαγές στην ύλη, στις μεθόδους διδασκαλίας και στη γλώσσα των βιβλίων στην Ιστορία και στη Λογοτεχνία-Γλώσσα. «Δεν θα αρχίσουμε με αφορισμούς», αναφέρει στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου, εστιάζοντας στην ανάγκη να γίνει αξιολόγηση του περιεχομένου των σημερινών βιβλίων ώστε να εκσυγχρονιστούν επιστημονικά και γλωσσικά. «Δεν θα υπάρξουν δραματικές αλλαγές. Αλλωστε, έχει μεγάλη σημασία για την κοινωνία να συζητά θέματα που σχετίζονται με την απόκτηση ιστορικής και γλωσσικής συνείδησης από τους μαθητές. Και αυτό περνά και από τη μέθοδο της διδασκαλίας των μαθημάτων», προσθέτει ο ίδιος.

Ηδη, το υπουργείο έχει την «τεχνογνωσία» από τα νέα προγράμματα σπουδών στα Θρησκευτικά. Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι οι «Φάκελοι του Μαθητή», που έχουν συνταχθεί με βάση τα νέα προγράμματα σπουδών ανά τάξη, βρίσκονται στο στάδιο των τελικών διορθώσεων. Συνολικά έχουν καταρτιστεί δέκα φάκελοι, για τις τέσσερις μεγαλύτερες τάξεις του Δημοτικού και τις συνολικά έξι Γυμνασίου και Λυκείου. «Πρόκειται για φρέσκο υλικό με βάση την Ορθοδοξία και σεβασμό στη θρησκευτική ετερότητα. Θα διασκεδαστούν οι φόβοι θεολόγων και ιεραρχών για θρησκευτικό συγκριτισμό στο μάθημα», ανέφερε στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου, επισημαίνοντας ωστόσο ότι ο «Φάκελος του Μαθητή» σε κάθε τάξη «είναι για προσωρινή χρήση. Σε αυτόν δεν αναπτύσσεται όλη η τεχνογνωσία των νέων προγραμμάτων σπουδών, και για τον λόγο αυτό θα συγγραφούν νέα βιβλία».

Από τα τέλη του ’90

Η τελευταία αλλαγή στα βιβλία Θρησκευτικών έγινε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 για τις τάξεις του Λυκείου και από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 έως το 2007 για Δημοτικό και Γυμνάσιο. Αντίστοιχα, τα σημερινά βιβλία στα μαθήματα της Λογοτεχνίας και της Ιστορίας έχουν μία δεκαετία ζωής στις σχολικές τάξεις, διάστημα αρκετό για να αλλάξουν, καθώς σύμφωνα με τον κ. Σωτήρη Γκλαβά, πρώην πρόεδρο του ΙΕΠ, ο οποίος μίλησε στην «Κ», «ο χρόνος ζωής των βιβλίων είναι περίπου μία δεκαετία, λαμβάνοντας υπόψη τις επιστημονικές εξελίξεις και τα ψυχοπαιδαγωγικά χαρακτηριστικά των παιδιών κάθε εποχής. Στο εξωτερικό τα βιβλία ανανεώνονται μία φορά κάθε δεκαετία, ενώ βελτιώνονται κατά τις ετήσιες εκδόσεις τους για τις νέες φουρνιές μαθητών κάθε τάξης». Στο ίδιο πλαίσιο, ο καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ και γ.γ. του υπουργείου Γιάννης Παντής ανέφερε στην «Κ» ότι τα βιβλία του μαθήματος πρέπει να επικαιροποιηθούν και ο ίδιος προτείνει είτε τη συγγραφή νέων από Ελληνες είτε τη μετάφραση κάποιου αξιόλογου βιβλίου από το εξωτερικό.

Πάντως, η τελευταία μαζική αλλαγή βιβλίων έγινε με ευρωπαϊκά κονδύλια, σε καιρό οικονομικής άνθησης. Αλλωστε, όπως θυμάται ο κ. Κατσιμάνης, συνήθως οι συγγραφές βιβλίων τις τελευταίες δεκαετίες γίνονταν με ευρωπαϊκά κονδύλια, και συχνά σε μια προσπάθεια να αξιοποιηθούν αυτά αφού υπήρχαν, έστω κι αν τα βιβλία δεν είχαν «ωριμάσει» στην τάξη.

Κατάλληλες πρέπει να είναι και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες για αλλαγές στα προγράμματα σπουδών και στα σχολικά βιβλία, και δη σε μαθήματα «ειδικού ενδιαφέροντος». Χαρακτηριστικό είναι ότι τα προγράμματα σπουδών που άρχισαν να καταρτίζονται από το 2011 δεν εφαρμόστηκαν λόγω της πολιτικής αλλαγής στην κυβέρνηση. Μάλιστα, όπως λέει ο κ. Γκλαβάς, ενώ καταρτίστηκαν προγράμματα σπουδών για όλα τα μαθήματα σε Δημοτικό και Γυμνάσιο, ένα εξ αυτών δεν εγκρίθηκε: της Ιστορίας...

 του Απόστολου Λακασά

kathimerini.gr