Όλοι μας έχουμε την επιθυμία για κάτι περισσότερο, κάτι καλύτερο, κάτι ομορφότερο. Πιθανόν διαφέρει ο τρόπος που ορίζουμε και αντιλαμβανόμαστε τους όρους περισσότερο, καλύτερο και ομορφότερο, αλλά η τάση όλων μας είναι ακριβώς η ίδια.
Τι κάνουμε για αυτό λοιπόν; Υπάρχουν μερικές εναλλακτικές:
- Βάζουμε στόχους και προσπαθούμε να τους πετύχουμε.
- Bάζουμε στόχους και θα θέλαμε να προσπαθούμε να τους πετύχουμε.
- Βάζουμε στόχους αλλά η καθημερινότητα μας κερδίζει και δεν τους πετυχαίνουμε.
- Καθόμαστε και συλλογιζόμαστε το πόσο ωραία θα ήταν να βάζαμε στόχους και να τους πετυχαίνουμε.
- Δεν έχεις στόχους επειδή τα έχεις πετύχει όλα, οπότε απολαμβάνεις τη θέα από το μοναστήρι που αράζεις ή το ashram που έφτιαξες.
Με εξαίρεση εκείνους που ανήκουν στην 5η περίπτωση από πάνω, δεν υπάρχει άνθρωπος στη γη που θα σου πει πως οι στόχοι δεν είναι σημαντικοί. Ή μήπως υπάρχει; (η κάμερα κάνει κοντινό στο σαρδόνια χαμογελαστό πρόσωπο του γράφοντα)
Οι στόχοι είναι καλοί, αλλά στην πραγματικότητα οι στόχοι άπαξ και τους θέσεις γίνονται δευτερεύουσας σημασίας και τη σκυτάλη την παίρνουν τα συστήματα. Οι στόχοι έχουν σημασία μόνο όταν κάνεις κάτι για να τους πετύχεις. Ποια η διαφορά στόχου και συστήματος;
- Ο στόχος μία ομάδας είναι να πάρει το πρωτάθλημα. Το σύστημα είναι η προπόνηση που κάνει κάθε μέρα.
- Ο στόχος ενός μαθητή είναι να μπει το Πανεπιστήμιο, το σύστημα είναι ο τρόπος που διαβάζει κάθε μέρα ή η ύλη που καλύπτει κάθε εβδομάδα/μήνα.
- Ο στόχος για μία οικογένεια είναι η ευτυχισμένη συμβίωση, το σύστημα είναι οι καθημερινές τους δράσεις που ενισχύουν τη χαρά και την ευτυχία.
- Ο στόχος ενός επιχειρηματία είναι να φτιάξει μία αυτοκρατορία, το σύστημα είναι οι πωλήσεις και το μάρκετινγκ που κάνει.
Η ερώτηση που γεννιέται τώρα είναι η εξής: Αν ξέχναγες τους στόχους και εστίαζες ΜΟΝΟ στα συστήματα, θα έφερνες αποτελέσματα;
Αν δηλαδή ήσουν μαθητής και ξέχναγες τις Πανελλήνιες και την ιατρική που είναι ο στόχος σου, και εστίαζες μόνο στο να καλύπτεις την ύλη έτσι όπως το έχεις προγραμματίσει με τους καθηγητές σου και όσους σε βοηθούν, θα πετύχαινες το στόχο; Πιστεύω πως ναι.
Αν βάλεις ένα στόχο και εμπνευστείς τα συστήματα που θα σε βοηθήσουν να τον πετύχεις και εστιάσεις μανιακά σε αυτά, δικαιούσαι να τον ξεχάσεις τελείως, να μην τον ξανασκεφτείς ποτέ και η ζωή σου θα συνεχίσει να γίνεται καλύτερη, ομορφότερη, και περισσότερη που λέγαμε στην αρχή.
Έχω την αίσθηση ότι δίνουμε μεγάλη σημασία στη στοχοθεσία ενώ η μόνη σημασία που έχει είναι να μας εμπνεύσει να φτιάξουμε συστήματα τα οποία θα μας κάνουν περισσότερους, καλύτερους, ομορφότερους.
Η εστίαση στους στόχους και όχι στα συστήματα, έχει και μερικά άλλα χαρακτηριστικά που καθόλου δε μου αρέσουν και καθόλου καλά δεν είναι:
- Σε κάνουν να νοιώθεις ανεπαρκής μιας και ακόμα δεν είσαι αρκετά καλός. Καλός θα είσαι όταν θα έχεις πετύχει το στόχο.
- Γίνονται βαρύ φορτίο στους ώμους εκείνου που είναι εστιασμένος πάνω τους αντί να εστιάζει στα συστήματα μέσω των οποίων θα τους πραγματοποιήσει. Είναι πιο απλό να κάνεις 20 τηλεφωνήματα την ημέρα παρά να σκέφτεσαι ότι στο τέλος του τριμήνου πρέπει να φέρεις 50.000 ευρώ σε πωλήσεις.
- Οι στόχοι δημιουργούν την αίσθηση ότι ελέγχεις πράγματα και καταστάσεις που στην πραγματικότητα δεν ελέγχεις. Είναι σχεδόν ανόητο να στοχοθετείς και να εστιάζεις σε ένα στόχο για 8 μήνες μετά, γιατί μέσα σε αυτούς τους 8 μήνες μπορούν να συμβούν πάρα πολλά. Αντ’ αυτού μπορείς να δημιουργήσεις feedback loops εβδομαδιαία, 15θήμερα ή μηνιαία που σε κρατάνε στο δρόμο που επιθυμείς χωρίς να σε αναγκάζουν να προβλέψεις καταστάσεις που δεν μπορείς να προβλέψεις. Τα feedback loops χαρίζουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Οι στόχοι όχι.
Για να τα συμμαζέψω… Θες να πετύχεις; Θέσε ένα στόχο, φτιάξε ένα σύστημα (κάποιες δράσεις δηλαδή που θα πρέπει να έχεις καθημερινά, εβδομαδιαία ή μηνιαία ανάλογα με τη φύση του στόχου) και κατόπιν ξέχνα τον και εστίασε μανιακά στις δράσεις. Που και που ρίχνε καμιά ματιά στον προορισμό μόνο και μόνο για να είσαι σίγουρος ότι το σύστημα που διάλεξες σε οδηγεί εκεί για όπου το σχεδίασες. Αυτό είναι όλο. Απλό, καθαρό, εστιασμένο.
Οι στόχοι δείχνουν την κατεύθυνση της προόδου, τα συστήματα είναι τα βήματα που ανοίγουν το μονοπάτι για εκεί. Αν θες, λοιπόν, να σχεδιάσεις την πρόοδό σου βάλε στόχους. Αν θες να προοδεύσεις, εφάρμοσε τα συστήματα.
Εις το επανιδείν.