Αποκέντρωση, παιδαγωγική αυτονομία της σχολικής μονάδας, αξιολόγηση για τα στελέχη εκπαίδευσης, αποτίμηση έργου για τους εκπαιδευτικούς της τάξης. Σ’ αυτό το τετράπτυχο βασίζεται το νέο μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας των δομών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως προσδιορίζεται από το σχετικό σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή, αλλάζει το σύστημα επιλογής στελεχών, συμπεριλαμβανομένων των 13 Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης -που μέχρι τώρα διορίζονταν από τον υπουργό-, ενισχύεται ο ρόλος (και η ευθύνη) του συλλόγου διδασκόντων στα σχολεία και αναδιαμορφώνεται πλήρως το σύστημα υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου σε επίπεδο διεύθυνσης σπουδών.

«Αντικειμενική αξιολόγηση των στελεχών», «ανατροφοδοτική αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου των εκπαιδευτικών», «συλλογικός προγραμματισμός», «ομάδες εκπαιδευτικών» και «ομάδες σχολείων» είναι ορισμένοι από τους όρους που εντάσσονται στο λεξιλόγιο του νέου συστήματος, το οποίο ταυτόχρονα φέρει και την κατάργηση της τιμωρητικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών με την κατάργηση του περιβόητου Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) 152/2013.

Κατά τ’ άλλα, η αναδιάρθρωση των δομών περιλαμβάνει νέα όργανα στην περιφέρεια, τροποποίηση υπαρχόντων σε επίπεδο Διεύθυνσης και ένα σύστημα αξιολόγησης-μοριοδότησης που περιλαμβάνει «μετρήσιμα» στοιχεία επιστημονικής συγκρότησης και εμπειρίας, όπως επισημαίνει το υπουργείο Παιδείας, συμπεριλαμβάνοντας πάντως τη συνέντευξη και έχοντας προκαλέσει ήδη κριτική -ακόμα και εσωκομματική- για τη δυνατότητα που δίνεται στο παλιό, διαχρονικό και μη αξιολογημένο προσωπικό να διατηρήσει καίριες θέσεις.

Αναλυτικότερα:

◼ Στις Περιφέρειες ιδρύονται τα Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ) στα οποία ο Σύλλογος Διδασκόντων του Σχολείου καταθέτει τον συλλογικό προγραμματισμό του και την αποτίμηση του διδακτικού έργου του. Η αποτίμηση είναι ανατροφοδοτική και οριζόντια, καθώς ο Σύλλογος Διδασκόντων συνεργάζεται με τους συντονιστές του ΠΕΚΕΣ και εκείνοι με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ).

◼ Σε κάθε Διεύθυνση Σπουδών δημιουργούνται τα Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) τα οποία διαδέχονται τα υφιστάμενα ΚΕΔΔΥ, με πολύ ευρύτερο ρόλο και αποστολή που όμως δεν περιορίζεται στο πεδίο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης αλλά επεκτείνεται και σε θέματα συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού καθώς και υποστήριξης της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και προόδου του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού.

◼ Στη σχολική μονάδα:

α) το Σχολικό Συμβούλιο, που αποτελείται από τον Σύλλογο Διδασκόντων, τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου Γονέων και τον εκπρόσωπο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη σχολική επιτροπή, εισηγείται κατά τις συνεδριάσεις του προτάσεις για τον προγραμματισμό του σχολικού έτους και ιδέες για τους στόχους που θα μπορούσε να περιλαμβάνει το πρόγραμμα δράσης του σχολείου. Ο Σύλλογος Διδασκόντων λαμβάνει υπόψη τις προτάσεις και παίρνει τις τελικές αποφάσεις.

β) Ο Σύλλογος Διδασκόντων του Σχολείου τουλάχιστον τρεις φορές, στην έναρξη, στη μέση και στη λήξη του διδακτικού έτους, αναλαμβάνει την ευθύνη να προγραμματίζει συλλογικά και να αποτιμά το εκπαιδευτικό έργο που επιτελείται στο σχολείο. Εντοπίζει σημεία υπεροχής, προβλήματα, αδυναμίες και εστιάζει στην επίλυση προβλημάτων αναδιατυπώνοντας στόχους.

◼ Σε ό,τι αφορά το σύστημα επιλογής στελεχών:

► Οι 13 Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης θα επιλέγονται όπως όλα τα στελέχη της εκπαίδευσης για 3ετή θητεία από Κεντρικό Συμβούλιο Επιλογής στο οποίο προΐσταται πρόεδρος του ΑΣΕΠ. Το Συμβούλιο Επιλογής απαρτίζεται ακόμα από: έναν εκπρόσωπο του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης (ΕΚΔΔΑ), δύο μέλη ΔΕΠ, έναν εκπρόσωπο του υπουργείου (εκ των Γενικών Διευθυντών του ΥΠΠΕΘ) και δύο αιρετούς εκπροσώπους των εκπαιδευτικών.

► Οι προϋποθέσεις επιλογής περιλαμβάνουν: κατοχή του βαθμού Α΄ και πιστοποιημένη γνώση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Α΄ επιπέδου. Ως πρόσθετο προσόν για τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Εργου τίθεται η γνώση μίας ξένης γλώσσας σε επίπεδο τουλάχιστον Β2. Περαιτέρω ανάλογα με τη θέση δίνεται βαρύτητα στη διδακτική υπηρεσία σε σχολικές μονάδες.

► Κριτήρια επιλογής: επιστημονική συγκρότηση, διοικητική και διδακτική εμπειρία, διοικητική και εκπαιδευτική επάρκεια, προσωπικότητα, γενική συγκρότηση. Τα κριτήρια και η μοριοδότησή τους είναι ενιαία για κάθε κατηγορία στελεχών.

● Μοριοδότηση:

Κάθε υποψήφιος μπορεί να λάβει κατ’ ανώτατο όριο σαράντα έξι (46) μόρια, τα οποία κατανέμονται ως εξής:

● Σε ό,τι αφορά το κριτήριο της διοικητικής και εκπαιδευτικής επάρκειας, αυτό αποτιμάται με διαφορετικό τρόπο για τα στελέχη της εκπαίδευσης και για τους εκπαιδευτικούς της τάξης (λόγω της πολιτικής επιλογής για τη μη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών της τάξης). Ετσι η αποτίμηση του κριτηρίου της διοικητικής και εκπαιδευτικής επάρκειας για τους εκπαιδευτικούς που δεν έχουν υπηρετήσει σε θέση στελέχους της εκπαίδευσης γίνεται στο πλαίσιο της προσωπικής συνέντευξης. Ομως, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις, κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου η συνέντευξη για το ίδιο κριτήριο ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς που έχουν διατελέσει σε θέση στελέχους της εκπαίδευσης.

● Η επιλογή των Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης και των Διευθυντών Εκπαίδευσης πραγματοποιείται από το Κεντρικό Συμβούλιο Επιλογής, το οποίο συνιστάται στη Γενική Γραμματεία του υπουργείου Παιδείας. Σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης συνιστάται Περιφερειακό Συμβούλιο Επιλογής, το οποίο είναι αρμόδιο για την κατάρτιση των πινάκων επιλογής και την επιλογή των Συντονιστών και των Προϊσταμένων των ΚΕΣΥ και ΚΕΑ.

● Θητεία: για τα ανώτερα στελέχη έως δύο διαδοχικές θητείες σε όμοια θέση. Δυνατότητα διεκδίκησης όμοιας θέσης ύστερα από τη μεσολάβηση μίας θητείας σε διαφορετική θέση.

◼ Αξιολόγηση: 

● Δεν ασκείται απαραίτητα από τους «ιεραρχικά προϊσταμένους» κατά τη σειρά της «οργανικής διάρθρωσης», αλλά και από τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Εργου.

● Ομοίως δεν αξιολογούν μόνο ιεραρχικά «υφιστάμενοι» με τη στενή του όρου έννοια, αλλά και λοιπά στελέχη της εκπαίδευσης και οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι υπάγονται με την ευρεία έννοια στα υπό αξιολόγηση στελέχη.

Στο σχέδιο νόμου για τις δομές στην α’ θμια και β΄θμια εκπαίδευση, προβλέπεται κατάταξη 13 κατηγοριών για τις σχολικές μονάδες η οποία θα αποτελέσει και τη βάση αναθεώρηση του πλαισίου για τις μεταθέσεις και τοποθετήσεις των εκπαιδευτικών.

Γι’ αυτό και η παράταση κατά ένα σχολικό έτος των ισχυόντων για τις υπηρεσιακές μεταβολές.

Όπως αναφέρεται, στο κείμενο, χρειάζεται «να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος για την προετοιμασία της διαδικασίας κατάταξης, με τη συμμετοχή και των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικών, των σχολικών μονάδων σε κατηγορίες, ανάλογα με τις τοπικές ιδιαιτερότητες και τις συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν στην έδρα των σχολείων.»

Τα κριτήρια για τις 13 κατηγορίες  (Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ, Ζ, Η, Θ, Ι, ΙΑ, ΙΒ και ΙΓ) είναι:

Στην υψηλότερα μοριοδοτούμενη για τη διενέργεια των μεταθέσεων ΙΓ κατηγορία κατατάσσονται μονοθέσιες και διθέσιες σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, που ανήκουν στην κατηγορία των δυσπρόσιτων, καθώς και τα δημοτικά σχολεία της Μεγίστης  και των Ψαρών,  που αν και δεν είναι μονοθέσια ή διθέσια, εν τούτοις βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από την ηπειρωτική Ελλάδα, με δυσκολίες στην συγκοινωνία.

Στην κατηγορία ΙΓ κατατάσσονται και οι σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που λειτουργούν στην ίδια έδρα με τις σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της ίδιας κατηγορίας.