Αφιερωμένη στα άτομα με αναπηρία είναι η σημερινή ημέρα, 3 Δεκεμβρίου. Παρολαυτά, οι μαθητές ΑμεΑ αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες σε όλο το φάσμα της εκπαίδευσης, καθώς οι ελλείψεις στα σχολεία, σε εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής και ΕΕΠ-ΕΒΠ είναι μεγάλες, ιδιαίτερα εν μέσω κορονοϊού, όπως σημειώνει ο Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής (ΠΕΣΕΑ).

Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, «στη χώρα μας παρά τις νομοθετικές αλλαγές, ώστε η ειδική αγωγή και εκπαίδευση να ευθυγραμμιστεί με τις αντίστοιχες τάσεις στο διεθνές περιβάλλον και να εναρμονιστεί με τις διεθνείς συμβάσεις, η έλλειψη πολιτικής βούλησης για ουσιαστική και αποτελεσματική εφαρμογή ενταξιακής πολιτικής κάνει πιο επιτακτική την ανάγκη του επαναπροσδιορισμού του περιεχομένου της ενταξιακής εκπαίδευσης».

Παράλληλα, οι επιπτώσεις της πανδημίας κατά τον ΠΕΣΕΑ ήταν κάτι παραπάνω από εμφανείς: «Μετά τον αποκλεισμό, λόγω covid 19, των μαθητών από τη συνήθη καθημερινή ζωή μελέτες σε διάφορες χώρες αναφέρονται στις δυσμενείς επιπτώσεις του κλεισίματος των σχολείων στη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη. Σε έρευνα που διεξήγε κατά το πρώτο και δεύτερο κύμα της πανδημίας η Παιδοψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠ διαπίστωσε αυξημένα συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα, υπερκινητικότητα και μειωμένη κοινωνική συμπεριφορά ανάμεσα στις επιπτώσεις που είχε η πανδημία του κορονοϊού σε παιδιά και εφήβους».

«Καμία πολιτική ηγεσία δεν προχώρησε στην καταγραφή του μαθητικού πληθυσμού που χρήζει ΕΑΕ. Η ευθύνη μετακυλίεται στους γονείς για τη φοίτηση των παιδιών τους στο γενικό σχολείο και τις περισσότερες φορές τα παιδιά με αναπηρίες τερματίζουν τη μαθητική τους πορεία τελειώνοντας το Δημοτικό Σχολείο -λόγω μη ύπαρξης κατάλληλων εκπαιδευτικών δομών- με αποτέλεσμα τα περισσότερα να οδηγούνται στο σχολικό και κοινωνικό αποκλεισμό. Τραγικές παραμένουν οι κτιριακές και υλικοτεχνικές ελλείψεις στην υποδομή των ΣΜΕΑΕ που σε συνδυασμό με τις μεγάλες ελλείψεις σε εκπαιδευτικό, ΕΕΠ και ΕΒΠ φανερώνουν το δημοκρατικό έλλειμμα του Κράτους σε πολίτες του πιο ευπαθούς πληθυσμού», σημειώνεται μεταξύ άλλων.

Στην ανακοίνωση τονίζεται καταληκτικά: «Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, καλεί τους κρατικούς, τους πολιτικούς, τους επιστημονικούς, τους κοινωνικούς και τους συνδικαλιστικούς φορείς να σταθούν στο πλευρό των Ατόμων με Αναπηρία και να υπερασπιστούν την υπερίσχυση των δικαιωμάτων τους σε κάθε έκφανση της ζωής».

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

«Σήμερα, δημιουργήθηκε στους δασκάλους των κανονικών σχολείων ένας φόβος και μια τάση απώθησης των ειδικών παιδιών. Αυτό δείχνουν τα ερωτήματα: «Πώς θα το δεχτούν τα άλλα παιδιά; Μήπως διαταραχτεί η λειτουργία της τάξης; Μήπως επηρεαστούν τα άλλα παιδιά;» Όχι αγαπητοί μου. Ούτε η διδασκαλία κινδυνεύει, ούτε τα παιδιά. Το πρόβλημα είναι δικό μας. Μήπως- και αυτό είναι το κυριότερο- μας λείπει η βαθιά γνώση του ειδικού παιδιού και η ανθρώπινη και παιδαγωγική μαζί αγάπη»; (Κώστας Καλατζής)

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α- με αφορμή την 3η του Δεκέμβρη Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία ημέρα αγώνα, διεκδίκησης και κοινωνικής διαμαρτυρίας, παραμένει προσηλωμένος σταθερά στη θεμελιώδη αρχή ότι η εκπαίδευση αποτελεί βασικό παράγοντα που συμβάλλει στην αυτονομία και στην ανεξαρτησία όλων των ανθρώπων, με συνεχείς παρεμβάσεις  υπερασπίζεται το δικαίωμα των παιδιών με αναπηρία και των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες να έχουν πραγματικά το δικαίωμα της δωρεάν δημόσιας παιδείας σ’ όλες τις βαθμίδες, να έχουν το δικαίωμα της ειδικής φροντίδας: όχι μόνο στους νόμους αλλά και στην πράξη.

Στη χώρα μας παρά τις νομοθετικές αλλαγές, ώστε η ειδική αγωγή και εκπαίδευση να ευθυγραμμιστεί με τις αντίστοιχες τάσεις στο διεθνές περιβάλλον και να εναρμονιστεί με τις διεθνείς συμβάσεις, η έλλειψη πολιτικής βούλησης για ουσιαστική και αποτελεσματική εφαρμογή ενταξιακής πολιτικής κάνει πιο επιτακτική την ανάγκη του επαναπροσδιορισμού του περιεχομένου της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ακόμα επικρατεί η αναχρονιστική αντίληψη της ομαλοποίησης του ατόμου που απορρέει από το  «ιατρικό» μοντέλο, αντίληψη που διαχέεται στην εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής, ορίζοντας πως η ένταξη είναι αποτέλεσμα της «βελτίωσης και αξιοποίησης των δυνατοτήτων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων» των ατόμων (ν. 3699/2008, αρθρ. 2 παρ.1). Γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία και τη φιλοσοφία ότι η εκπαιδευτική πολιτική πρέπει να στοχεύει στην «προαγωγή μιας σχολικής κουλτούρας και ενός σχολικού περιβάλλοντος φιλικού προς το παιδί, που συντελεί στην αποτελεσματική μάθηση και ενσωματώνει όλα τα παιδιά» (UNESCO, 2008).

Μετά τον αποκλεισμό, λόγω covid 19, των μαθητών από τη συνήθη καθημερινή ζωή μελέτες σε διάφορες χώρες (Ισπανία, ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Μαλαισία, Ηνωμένο Βασίλειο κ.λπ.) αναφέρονται στις δυσμενείς επιπτώσεις του κλεισίματος των σχολείων στη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη. Σε έρευνα που διεξήγε κατά το πρώτο και δεύτερο κύμα της πανδημίας η Παιδοψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠ διαπίστωσε αυξημένα συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα, υπερκινητικότητα και μειωμένη κοινωνική συμπεριφορά ανάμεσα στις επιπτώσεις που είχε η πανδημία του κορονοϊού σε παιδιά και εφήβους (www.amna.gr/health/article/ 588604/Simantikes-epiptoseis-stin-psuchiki-ugeia-ton-paidion-apo-tin-pandim ia-tou-koronoiou).

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η έκθεση που έγινε για λογαριασμό των Ευρωπαίων Συνηγόρων του Παιδιού, προκειμένου να χαρτογραφηθούν οι επιπτώσεις των μέτρων κατά της πανδημίας στα δικαιώματα των παιδιών στα κράτη μέλη του Δικτύου. Η έκθεση  αναφέρει ότι τα ευάλωτα παιδιά βίωσαν μεγαλύτερες διακρίσεις, μεταξύ των οποίων τα παιδιά με επιπλέον μαθησιακές ανάγκες, τα παιδιά με αναπηρία ή με ψυχική ασθένεια, τα παιδιά αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, τα παιδιά χωρισμένων γονιών και τα παιδιά σε σωφρονιστικά ιδρύματα. Μάλιστα, τονίζεται ότι η πανδημία ανέδειξε και ανισότητες μεταξύ ομάδων παιδιών. Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζεται ότι τα παιδιά και οι ειδικοί γύρω από τα παιδιά έχουν αποκλειστεί σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών κρατών γύρω από τα επείγοντα μέτρα (25ο ετήσιο συνέδριο του Δικτύου Ευρωπαίων Συνηγόρων του Παιδιού, Αθήνα 2021).  Ο σημερινός πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Συνηγόρων του Παιδιού και Επίτροπος για τα Παιδιά και τους Νέους στη Σκωτία, Μπρους 'Ανταμσον, επισήμανε ότι η πανδημία δεν δημιουργεί μόνο μια επείγουσα κατάσταση για την υγεία, αλλά και για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ «τα δικαιώματα των παιδιών στην εκπαίδευση, την υγεία την οικογενειακή ζωή, στο παιχνίδι και στην κοινωνικοποίηση έχουν επηρεαστεί» (www.amna.gr/ health/article/588604/Simantikes-epiptoseis-stin-psuchiki-ugeia-ton-paidion-apo-tin-pandimia-tou-koronoiou). 

Στη σημερινή σχολική πραγματικότητα, προτεραιότητα πρέπει να είναι η προετοιμασία και η λήψη κατάλληλων μέτρων ώστε η εκπαιδευτική κοινότητα να προβεί σε αντισταθμιστικές ενέργειες λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τα δικαιώματά όλων των παιδιών κι όχι η εφαρμογή νομοθετημάτων με λόγο δικανικό και μέσα σε κλίμα όξυνσης και αντιπαράθεσης με τους εκπαιδευτικούς. Γεγονός είναι ότι παρά το διορισμό Εκπαιδευτικών ΕΑΕ, ΕΕΠ και ΕΒΠ στις δομές της Ειδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης το 2020 και στη Γενική Εκπαίδευση το 2021, οι ανάγκες για μόνιμο προσωπικό είναι μεγάλες για τη στελέχωση των Τμημάτων Ένταξης, των Ειδικών Σχολείων –ΣΜΕΑΕ, αλλά και των ΚΕ.ΔΑ.Σ.Υ. Ωστόσο η πάγια τακτική του Υπουργείου Παιδείας επί σειρά ετών, να καλύπτονται τα κενά με αναπληρωτές και όχι από μόνιμους διορισμούς ενίσχυσε τις ελαστικές σχέσεις εργασίας στην εκπαίδευση. Οι καθυστερήσεις στους διορισμούς των αναπληρωτών, ο καταμερισμός/κατακερματισμός των αναπληρωτών σε διάφορα σχολεία για την κάλυψη θέσεων που απαιτούν ειδική γνώση και εμπειρία, ο παραμερισμός των Υπηρεσιακών Συμβουλίων, η αγνόηση των Συντονιστών Εκπαιδευτικού Έργου και οι «υπέρ» εξουσίες του Διευθυντή Εκπαίδευσης διεύρυναν τον συγκεντρωτισμό στη σχολική εκπαίδευση.

Οι φετινές συγχωνεύσεις τμημάτων, η περσινή αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα και με πλήθος αντικρουόμενων ρυθμίσεων που είναι ενταγμένες στη λογιστική λογική της «εξοικονόμησης πόρων», το μικροσύστημα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης δεν εξασφαλίζει τα συνταγματικά δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία και με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Αν και το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει υιοθετήσει τη φιλοσοφία της ένταξης στο δημόσιο σχολείο και την ισότιμη ένταξη στην εκπαίδευση διαπιστώνεται ότι δεν συνυπάρχει ο πολιτικός στόχος. Ενώ από το 2008 έχει θεσπιστεί η υποχρεωτικότητα της Ειδικής Εκπαίδευσης, χιλιάδες παιδιά με αναπηρία μένουν εκτός σχολικού πλαισίου.

Καμία πολιτική ηγεσία δεν προχώρησε στην καταγραφή του μαθητικού πληθυσμού που χρήζει ΕΑΕ. Η ευθύνη μετακυλίεται στους γονείς για τη φοίτηση των παιδιών τους στο γενικό σχολείο και τις περισσότερες φορές τα παιδιά με αναπηρίες τερματίζουν τη μαθητική τους πορεία τελειώνοντας το Δημοτικό Σχολείο -λόγω μη ύπαρξης κατάλληλων εκπαιδευτικών δομών- με αποτέλεσμα τα περισσότερα να οδηγούνται στο σχολικό και κοινωνικό αποκλεισμό. Τραγικές παραμένουν οι κτιριακές και υλικοτεχνικές ελλείψεις στην υποδομή των ΣΜΕΑΕ που σε συνδυασμό με τις μεγάλες ελλείψεις σε εκπαιδευτικό, ΕΕΠ και ΕΒΠ φανερώνουν το δημοκρατικό έλλειμμα του Κράτους σε πολίτες του πιο ευπαθούς πληθυσμού.

Η πρώιμη και υποστηρικτική παρέμβαση παραμένει ρητορικό σχήμα ενώ αποτελεί παραδοχή ότι ο έγκαιρος εντοπισμός των δυσκολιών μειώνει τις μαθησιακές αδυναμίες και τα προβλήματα συμπεριφοράς, βελτιώνει την κοινωνικοποίηση και εξασφαλίζει στα παιδιά με κινητικές και αναπτυξιακές δυσκολίες καλύτερη ποιότητα ζωής. Η πρώιμη παρέμβαση πρέπει άμεσα να λειτουργήσει περιλαμβάνοντας όλες τις διεπιστημονικές υπηρεσίες ώστε να αποτρέψει τη  λειτουργική επιδείνωση των δυσκολιών του παιδιού και να προωθήσει τη γονεϊκή και τη συνολικότερη οικογενειακή λειτουργία. Είναι ανάγκη να επεκταθεί σε όλα τα παιδιά και τις οικογένειες που έχουν ανάγκη στήριξης όσο το δυνατόν νωρίτερα (Ευρωπαϊκός Φορέας για την Ανάπτυξη στην Ειδική Αγωγή, 2010).

Στα περισσότερα Νηπιαγωγεία οι χώροι δεν πληρούν τις προδιαγραφές για την κάλυψη των πολλαπλών αναγκών των παιδιών. Τα Τμήματα Ένταξης σε πολλές περιπτώσεις στεγάζονται σε διαδρόμους, γραφεία εκπαιδευτικών, αποθήκες, σκοτεινά υπόγεια, χώρους χωρισμένους με παραβάν. Και ενώ έχει θεσπιστεί η υποχρεωτική διετής προσχολική αγωγή παραμένουν σε αναστολή πολλά Τμήματα Ένταξης παρά την επιτακτική ανάγκη για άμεση λειτουργία αυτών καθώς και την ίδρυση νέων σε κάθε Νηπιαγωγείο. Τα τελευταία χρόνια στα Δημοτικά Σχολεία οι δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης δέχθηκαν πολλές «τροποποιητικές» νομοθετικές ρυθμίσεις με στόχο την «αλλοίωση» του θεσμικού ρόλου των Τμημάτων Ένταξης και την  κατάργηση δεκάδων τμημάτων συρρικνώνοντας την απαιτούμενη υποστήριξη των μαθητών προκειμένου να διευκολυνθεί η αποτελεσματική εκπαίδευσή τους.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, καλεί τους κρατικούς, τους πολιτικούς, τους επιστημονικούς, τους κοινωνικούς και τους συνδικαλιστικούς φορείς να σταθούν στο πλευρό των Ατόμων με Αναπηρία και να υπερασπιστούν την υπερίσχυση των δικαιωμάτων τους σε κάθε έκφανση της ζωής.

πηγή:alfavita