Σύμφωνα με τη νέα Παγκόσμια Έκθεση για την Παρακολούθηση της Εκπαίδευσης της UNESCO, «Μη κρατικοί φορείς στην εκπαίδευση: Ποιος επιλέγει; Ποιος χάνει;» τα νοικοκυριά στην Ελλάδα συμβάλλουν το 27% της συνολικής εκπαιδευτικής δαπάνης, που είναι το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στην κατάταξη της έκθεσης, η Κύπρος έρχεται δεύτερη με 24%, ο δε μέσος όρος των σχετικών δαπανών είναι 11% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 16% στις χώρες υψηλού εισόδηματος και 30% παγκοσμίως.

Ο ρόλος και η επίδραση μη κρατικών φορέων

Η έκθεση είναι μια ολοκληρωμένη ανάλυση του ρόλου και της επίδρασης των μη κρατικών φορέων από την πρώιμη παιδική ηλικία έως την εκπαίδευση των ενηλίκων. Προειδοποιεί για την αυξανόμενη ανισότητα και τον αποκλεισμό όταν δεν υπάρχει αποτελεσματική ρύθμιση της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Αυτή ενέχει τον κίνδυνο δημιουργίας διαχωρισμών που έρχονται σε αντίθεση με τον Στόχο 4 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, τη δέσμευση για παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και ισότιμα για όλους. Πολλές χώρες δεν διαθέτουν επαρκείς ρυθμίσεις για την ιδιωτική εκπαίδευση ή την ικανότητα επιβολής τους, υπονομεύοντας την ποιότητα και διευρύνοντας το εκπαιδευτικό χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών.

Ο συνοδευτικός ιστότοπος PEER της έκθεσης παρακολουθεί και συγκρίνει τους κανονισμούς σε 211 εκπαιδευτικά συστήματα. Αποκαλύπτει ότι μόνο το 27% απαγορεύει ρητά την κερδοσκοπία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η Ελλάδα, δεν έχει κανονισμούς που να αποτρέπουν επιλεκτικές διαδικασίες εισαγωγής σε ιδιωτικά σχολεία, κάτι που ισχύει περίπου στις μισές χώρες του κόσμου. Επίσης δεν έχει ποσοστώσεις που να ενισχύουν την πρόσβαση για τους μειονεκτούντες μαθητές σε ιδιωτικά σχολεία. Μόνο το 8% των χωρών ακολουθεί τέτοιες πρακτικές.

Τα φροντιστήρια αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες δαπάνες των νοικοκυριών για την εκπαίδευση, οι οποίες αυξάνονται σε πολλές χώρες, επιδεινώνοντας την ανισότητα. Μία στις δυο χώρες δε ρυθμίζει την παροχή τέτοιων υπηρεσιών. Από τις υπόλοιπες, μία στις πέντε τις ρυθμίζει ως εμπορικές και όχι ως εκπαιδευτικές υπηρεσίες.

Μεγαλύτερη προσοχή στην παροχή δωρεάν εκπαίδευσης για όλους

Η έκθεση καλεί τις κυβερνήσεις να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στη δέσμευσή τους να παρέχουν 12 χρόνια δωρεάν εκπαίδευσης για όλους.

«Η πανδημία έχει συμπιέσει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, καθιστώντας τις δαπάνες για την εκπαίδευση όλο και πιο ασύμφορες για πολλούς. Χρειάζονται επειγόντως δίκαιοι μηχανισμοί χρηματοδότησης. Οι φτωχότεροι δεν πρέπει να τιμωρούνται επειδή δεν είναι σε θέση να πληρώνουν περισσότερα για την εκπαίδευσή τους», δήλωσε ο Μάνος Αντωνίνης, διευθυντής της Παγκόσμιας Έκθεσης για την Παρακολούθηση της Εκπαίδευσης.

Η έκθεση προτρέπει τις χώρες να συγκρίνουν τους ρυθμιστικούς κανονισμούς που εφαρμόζουν, όπως αυτές παρουσιάζονται στον ιστότοπο PEER. Επίσης κάνει πέντε προτάσεις που θέτουν την ισότητα στο επίκεντρο των δράσεών τους:

1. Να καταστεί η εκπαίδευση πραγματικά δωρεάν, καταργώντας τα κρυφά κόστη. Όλες οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί για δωρεάν, δημόσια χρηματοδοτούμενη πρόσβαση σε ένα έτος προσχολικής και 12 έτη πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για όλα τα παιδιά και τους νέους. Η Ελλάδα αφιερώνει το 4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της στην εκπαίδευση, ακριβώς στο ελάχιστο όριο που αποφασίστηκε το 2015.

2. Να καθιερωθούν πρότυπα ποιότητας που θα ισχύουν εξίσου για όλα τα κρατικά και μη κρατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Παράλληλα συστήματα με διαφορετικές προσδοκίες, πόρους και συνθήκες εργασίας έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην οικοδόμηση ενός συνεκτικού εκπαιδευτικού συστήματος για όλους τους μαθητές.

3. Να ενισχυθεί η ικανότητα της κυβέρνησης να παρακολουθεί και να επιβάλλει τους ρυθμιστικούς κανονισμούς. Στην πράξη, πολλοί κανόνες σχεδιάζονται ή εφαρμόζονται ανεπαρκώς. Οι κυβερνήσεις πρέπει να οικοδομήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης με τους μη κρατικούς παρόχους, εξαλείφοντας την αυθαιρεσία στην εφαρμογή των κανόνων και προσφέροντας τα κατάλληλα κίνητρα για να λειτουργούν αποτελεσματικά όλα τα σχολεία προς όφελος των μαθητών.

4. Να ενθαρρύνουν την καινοτομία για το κοινό καλό και να φέρουν σε επαφή όλους τους φορείς που την αναπτύσσουν. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεργάζονται με όλους τους φορείς για να συγκεντρώνουν και να αξιολογούν καλές εκπαιδευτικές πρακτικές, να παρέχουν πόρους που υποστηρίζουν την ανταλλαγή εμπειριών και να εφαρμόζουν πιλοτικά και να επεκτείνουν τις καλές πρακτικές.

5. Να προστατευθεί η εκπαίδευση από κατεστημένα συμφέροντα. Η διατήρηση της διαφάνειας και της ακεραιότητας της διαδικασίας της δημόσιας εκπαιδευτικής πολιτικής συμβάλλει στην προστασία των πιο μειονεκτούντων μαθητών. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διεξάγουν ανοικτές και χωρίς αποκλεισμούς διαβουλεύσεις. Θα πρέπει να επιβληθούν κανόνες κατά των πρακτικών περιστρεφόμενων θυρών.  

Πηγή:dikaiologitika.gr