Τα επίμονα λάθη στην άσκηση εκπαιδευτικής πολιτικής σημαίνουν χάσιμο τουλάχιστον διπλάσιου χρόνου από τον πραγματικό: αθροίζεται αρνητικά ο χρόνος που δεν έγιναν όσα έπρεπε με τον χρόνο που θα χρειαστεί για να εκριζωθούν τα λάθη.

Τα πανεπιστήμια βρίσκονται σε θεσμικό κενό, τα σχολεία σε κενό προσανατολισμού, η προσχολική εκπαίδευση σε εγκατάλειψη. Κι όμως, ο χαμένος χρόνος ξανακερδίζεται, με αλλαγή του τρόπου σκέψης και των πρακτικών που οδήγησαν σ' αυτή την πρωτοφανή απώλεια χρόνου και χρήματος.

Το πολιτικό προσωπικό που οδήγησε σε ευρωπαϊκή απομόνωση και σε εσωτερική ερήμωση το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει στήσει ένα κρατικοδίαιτο δίκτυο ιδιωτικών συμφερόντων που κερδοσκοπεί παράλληλα και έξω από την επίσημη εκπαίδευση: κέντρα αξιολόγησης και πιστοποίησης, οργανισμοί επιμόρφωσης και παροχής εκδοτικών υπηρεσιών, εξειδικευμένοι φορείς εκπαιδευτικών εξοπλισμών, εταιρείες διενέργειας εξετάσεων και απονομής άτυπων διεθνών διπλωμάτων ή μπακαλορεά, αδιαβάθμιστες σχολές διεθνών σπουδών.

Αυτό το αόρατο δίκτυο, συνδεδεμένο με τους γνωστούς ομίλους των MME, συνεχίζει την παρα κρατική περικύκλωση της ελληνικής εκπαίδευσης απομυζώντας τις όποιες ισχνές ευρωπαϊκές χρονο χρηματοδοτήσεις.

Η προσωρινή ανακούφιση που έφεραν στην εκπαιδευτική κοινότητα οι πρόσφατες υπουργοποιήσεις, οφείλεται κυρίως στο συμβολισμό των προσώπων του Γ. Μπαμπινιώτη και της Φρόσως Δημάκου Κιάου.Ήταν αναγκαίο να θέσει η πολιτεία ένα συμβολικό τέλος στην περιφρόνηση της επιστημονικής γνώσης για την εκπαίδευση, στην αγοραία αντίληψη για τη διοίκηση, στην κουτοπονηριά και εκδικητικότη τα των ρυθμιστικών διατάξεων, σε αυτό το μίγμα άγνοιας, υποκρισίας και έπαρσης που χαρακτήρισε την υπουργική ρητορική των Γιαννάκου, Σπηλιωτόπουλου, Στυλιανίδη, Διαμαντοπούλου.

Είναι τώρα αναγκαίο αυτή η συμβολική αλλαγή πλεύσης να αποκτήσει περιεχόμενο εκπαιδευτικής πολιτικής, να ενεργοποιήσει επιστημονικές συνεργασίες και συμμετοχικές διαδικασίες, να επεξεργαστεί ρυθμίσεις που διευκολύνουν την επεξεργασία στόχων για την προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στην πολυπλοκότητα της κρίσης και της εποχής. 0 σχεδιασμός και η διαχείριση του εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς οφείλει να επικοινωνεί και να εξισορροπεί συνεχώς το τοπικό με το ολικό, το ειδικό με το γενικό, τη θεωρία με την πράξη, την προσδοκία με τη δυνατότητα, το συνειδητό με το μη συνειδητό.

Πρόκειται για ένα πολύ ευαίσθητο σύστημα μέσα σε ένα κοινωνικό σύστημα που χάνει τις ευαισθησίες και τη συνοχή του. Σε μια κοινωνία που πάσχει από σκλήρυνση των αρτηριών της επίσημης επικοινωνίας, που πιο εύκολα διαχωρίζει παρά συνδέει, το εκπαιδευτικό σύστημα επιχειρεί καθημερινά να συντονίζει και να εμπνέει μια τριπλή ενέργεια, που περιλαμβάνει το εκπαιδευτικό έργο, την παιδαγωγική λειτουργία και τις μαθησιακές διεργασίες.

Συμβάλλει στην επίπονη εξέλιξη μιας μεγάλης ποικιλίας πληθυσμών και ηλικιών μετασχηματίζοντας τα γνωστικά, τα ψυχολογικά και τα κοινωνικά δεδομένα των προσώπων και των ομάδων. Δρα και αλληλεπιδρά ταυτόχρονα, με άμεσο τρόπο στα μέλη τπς εκπαιδευτικής κοινότητας, με έμμεσο τρόπο στο σύστημα της οικογένειας και στο κοινωνικό σύστημα.

Αντιπαρατίθεται με λανθασμένες πεποιθήσεις και στερεότυπα, που εμφανίζουν ισχυρή ανθεκτικότητα στη σκέψη και τη συμπεριφορά των πολιτών, παρά την επίγνωση του λάθους ή της μερικότητας. Από την Προσχολική Εκπαίδευση έως το Πανεπιστήμιο, οι εκπαιδευτικές δομές συνδέουν γνωστικές περιοχές, συγκρίνουν άτυπες εμπειρίες με επιστημολογικά παραδείγματα, συνθέτουν διαφορετικές προσεγγίσεις και μεθόδους.

Οι σύγχρονες αντιλήψεις για τη συνεργατική μάθηση συγκλίνουν με τις αντίστοιχες θεωρίες για την οργάνωση και την πολλαπλή νοημοσύνη των οργανισμών. Οι σύγχρονες μελέτες για τη λειτουργία του εγκεφάλου συγκλίνουν με τις θεωρίες των δικτύων, η χρονική ισχύς και η ζητούμενη ευελιξία των σχολικών γνώσεων συγκρίνεται με τη σημασία των διεπιστημονικών περιοχών έρευνας, με την προσέγγιση της αειφορίας στην κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη, στο επιχειρηματικό σχεδιασμό.

Σε αυτές τις συνθήκες η Εκπαίδευση πρέπει να έχει ως κεντρική έννοια το δίπολο διαφορετικότητα συ νεργασία σε όλα τα επίπεδα της σκέψης και των πρακτικών. Την αναγνώριση της διαφορετικότητας και την καλλιέργεια της συνεργασίας μεταξύ των ατόμων, των φύλων, των πολιτισμών, των γνωστικών αντικειμένων και των εκπαιδευτικών βαθμίδων, μεταξύ της εκπαιδευτικής, της παιδαγωγικής και της διοικητικής διάστασης.

Μεταξύ της οικογένειας, του σχολείου και της κοινωνίας, μεταξύ των φορέων. Από αυτό το σύστημα δομικών και νοηματικών συνδέσεων, από την οικολογία των σχέσεων και των πρακτικών αναδύεται η προστιθέμενη αξία της παιδείας, όπως και εργασίας στο δημοκρατικό πλαίσιο, αντίστροφα από τπν αφαιρούμενη αξία της εργασίας που παράγει το μνημονιακό πλαίσιο ή της παιδείας που παρήγαγαν τα λάθη της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Μέσα και μαζί με το κεντρικό ζήτημα της αξίας της εργασίας, της αμοιβής, των συνθηκών και των δικαιωμάτων που κυριαρχεί στην πρόταση δημοκρατικής διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να τοποθετηθεί το θεμελιώδες ζήτημα της Παιδείας και κατά συνέπεια τα εξίσου σοβαρά ζητήματα της δικτύωσης της εργασίας με τους τομείς εκπαίδευσης, της υγείας, της περιβάλλοντος και του πολιτισμού.

Με την αυτοπεποίθηση και την ελπίδα που φέρνει η Αριστερά στη χώρα μας και στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, να ξανακερδηθεί ο χαμένος χρόνος της ελληνικής εκπαίδευσης.

Ο Φραγκίσκος Καλαβάσης είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Πηγή: