Ελλείψεις

Από την άλλη, η εφαρμογή της Τράπεζας εμμέσως εκθέτει το υπουργείο Παιδείας για τυχόν καθυστερήσεις στην κάλυψη των ελλείψεων των εκπαιδευτικών. Διότι δεν μπορεί το υπουργείο να ζητεί τη διδασκαλία όλης της ύλης ουσιαστικά και όχι επί τροχάδην, και το ίδιο να καλύπτει τα κενά των σχολείων σε βασικά μαθήματα με προσλήψεις αναπληρωτών έως και τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), έως τώρα στην Τράπεζα έχουν δημοσιευθεί 18.679 θέματα. Επίσης υπάρχουν άλλα 396 θέματα που έχουν εγκριθεί, αλλά δεν έχουν δημοσιευθεί, και άλλα 586 που είναι μερικώς εγκεκριμένα. Οπως ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», ο πρόεδρος του ΙΕΠ Γιάννης Αντωνίου, ο συνολικός αριθμός των θεμάτων θα ξεπεράσει τις 20.000.

Ειδικότερα, το υπουργείο Παιδείας ζητεί με εγκύκλιό του από τα λύκεια να αναμορφωθεί το ωρολόγιο πρόγραμμα ώστε να ολοκληρωθεί η εξεταστέα ύλη των μαθημάτων που θα εξεταστούν γραπτά στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις στο τέλος της χρονιάς. Μεταξύ αυτών είναι η Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, τα Μαθηματικά, η Ιστορία, η Φυσική, η Βιολογία κ.ά. Το αίτημα αφορά και τις τρεις τάξεις του λυκείου (και όλους τους τύπους), αφού από φέτος γενικεύεται η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων. Η Τράπεζα ξεκίνησε το 2021 από τους τότε μαθητές της Α΄ Λυκείου.

Οπως διευκρίνισε στην «Κ» ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας Αλέξανδρος Κόπτσης, η εγκύκλιος εστάλη πολύ νωρίς, με την επανέναρξη των σχολείων, και θα επαναξιολογηθεί η πορεία της διδασκαλίας περί το Πάσχα. Οπως ορίζεται στην εγκύκλιο, υπεύθυνοι για τον συντονισμό της διδασκαλίας των μαθημάτων που εξετάζονται στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις και την ολοκλήρωση της εξεταστέας ύλης είναι οι διδάσκοντες εκπαιδευτικοί. Αυτοί θα αποφασίσουν εάν έχει καθυστερήσει η διδασκαλία ενός μαθήματος. Ο διευθυντής του σχολείου σε συνεργασία με τον σύλλογο διδασκόντων θα αποφασίσουν για την αναμόρφωση του ωρολόγιου προγράμματος, δηλαδή πόσες ώρες θα δοθούν σε κάποιο μάθημα και ποια μαθήματα θα «χάσουν» ώρες. Σύμφωνα με τον κ. Κόπτση, η αναπλήρωση συνήθως γίνεται με «κλέψιμο» ωρών από άλλα μαθήματα που διδάσκει ο ίδιος καθηγητής (π.χ. Νέα, Ιστορία).

Πού οφείλεται η αρρυθμία

Η καθυστέρηση στον ρυθμό της διδασκαλίας ενός μαθήματος ώστε να έχει ολοκληρωθεί τον Μάιο, όταν λήγει το διδακτικό έτος, οφείλεται –αποκλειστικά ή, το πλέον σύνηθες, συνδυαστικά– σε διάφορους λόγους. Οπως ανέφερε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, ένας λόγος αρρυθμίας στη ροή της διδασκαλίας ενός μαθήματος είναι τα διαφορετικά επίπεδα προόδου των μαθητών, που αναγκάζουν τον καθηγητή να καθυστερήσει για να κατανοήσουν τη διδακτέα ύλη και οι πιο αδύναμοι. Επίσης, οι καθυστερημένες προσλήψεις εκπαιδευτικών για την κάλυψη των κενών στα σχολεία οδηγούν σε αργοπορημένη έναρξη της διδασκαλίας του μαθήματος. Αποτέλεσμα είναι τον Ιανουάριο, όταν επαναλειτουργούν τα σχολεία μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων, να εμφανίζεται καθυστέρηση στη διδασκαλία του μαθήματος.

Η Τράπεζα Θεμάτων απαιτεί την ολοκλήρωση της διδασκαλίας των μαθημάτων που εξετάζονται στο τέλος της χρονιάς.

Την τελευταία τριετία η νόσηση πολλών μαθητών την ίδια περίοδο από κορωνοϊό συμβάλλει στις καθυστερήσεις και την απώλεια του ρυθμού διδασκαλίας του μαθήματος.

Οι εξετάσεις

Πώς η Τράπεζα Θεμάτων άλλαξε την κατάσταση στα ελληνικά σχολεία; Πριν από την εφαρμογή της οι εκπαιδευτικοί δήλωναν στο πληροφοριακό σύστημα του υπ. Παιδείας την πορεία της ύλης του μαθήματος που δίδασκαν. Στην πράξη όμως είχαν το περιθώριο να διδάξουν επί τροχάδην τα τελευταία κεφάλαια εάν δεν επαρκούσε ο χρόνος του διδακτικού έτους. Και αυτό διότι στις προαγωγικές και τις απολυτήριες εξετάσεις επέλεγαν οι ίδιοι τα θέματα. «Ετσι υπεδείκνυαν εμμέσως στους μαθητές τα κρίσιμα προς εξέταση κεφάλαια της ύλης και όλοι ήταν ικανοποιημένοι», ανέφερε στην «Κ» καθηγητής Φυσικής σε λύκειο της Αττικής.

Μετά την καθιέρωση της Τράπεζας Θεμάτων, σε κάθε εξέταση μαθήματος τα μισά θέματα επιλέγονται από τον διδάσκοντα του μαθήματος και τα άλλα μισά κληρώνονται από την Τράπεζα Θεμάτων. Η κλήρωση γίνεται κεντρικά στο υπουργείο Παιδείας και για κάθε σχολείο χωριστά. Εάν ένα κεφάλαιο δεν έχει διδαχθεί και κληρωθεί ένα θέμα από αυτό, ο εκπαιδευτικός είναι εκτεθειμένος και μπορεί να δεχθεί διαμαρτυρίες από τους μαθητές και τους γονείς τους.

Διευκόλυνε βέβαια τους εκπαιδευτικούς η απόφαση του υπουργείου για κάθε σχολείο να κληρώνονται από την Τράπεζα τρία θέματα –διαφορετικής δυσκολίας το καθένα– και εξ αυτών ο διδάσκων κάθε τάξης ή τμήματος να επιλέγει. Για παράδειγμα, από τα τέσσερα θέματα στα Μαθηματικά ο καθηγητής θα επιλέξει τα δύο και τα άλλα δύο θα κληρωθούν από την Τράπεζα. Ομως αποφασίστηκε να κληρώνονται έξι θέματα: τρία για καθένα από τα δύο θέματα της Τράπεζας. Από αυτά, ο καθηγητής θα επιλέξει ποιο θέμα θα βάλει στο διαγώνισμα. Για τη μία θεματική ενότητα της Γλώσσας, Ιστορίας θα κληρωθούν τρεις θεματικές. Ο καθηγητής θα επιλέξει ποιο θέμα / θεματική ενότητα θα βάλει στο διαγώνισμα. Με αυτόν τον τρόπο ο καθηγητής θα μπορεί να προτιμήσει τα θέματα που θεωρεί πιο προσαρμοσμένα στο επίπεδο των μαθητών του.

«Εργαλείο»

Οπως τόνισε στην «Κ» ο κ. Αντωνίου, η Τράπεζα Θεμάτων είναι εργαλείο διδακτικό, παιδαγωγικό, αξιολογικό αλλά και εποπτικό. Η Τράπεζα αποτελεί μέσο υποστήριξης της μάθησης και της διδασκαλίας και ως τέτοιο πρέπει πρώτα απ’ όλα να αντιμετωπίζεται. Ως παιδαγωγικό εργαλείο υπηρετεί τη διαδικασία αξιολόγησης και έχει στόχο να διευκολύνει, να προσανατολίσει και όχι να δεσμεύσει. Παράλληλα αποτελεί βάση πληροφοριών που δίνει δυνατότητα για ευρύτερη αποτίμηση και επανασχεδιασμό του μαθήματος και της διδακτικής πράξης. Ως ψηφιακή βάση θεμάτων αποβαίνει αποτελεσματική, αν τα επιλεγόμενα θέματα προς αξιολόγηση των μαθητών συμβάλλουν στην εξασφάλιση των αρχών: της εγκυρότητας, της αξιοπιστίας και της αντικειμενικότητας.