Η μείωση της χρηματοδότησης και οι ελάχιστες προσλήψεις διδασκόντων τα επόμενα χρόνια σηματοδοτούν καταργήσεις και συγχωνεύσεις τμημάτων, σχολών, ακόμη και ολόκληρων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από το 2013-14. Ετσι, η ορθολογική αξιοποίηση του υπάρχοντος μόνιμου προσωπικού βάζει στην πρώτη γραμμή για κατάργηση ή συγχώνευση τα ιδρύματα που έχουν σήμερα σημαντικές ελλείψεις μονίμων διδασκόντων και φοιτητών. Στόχευση του υπ. Παιδείας είναι ο νέος χάρτης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να έχει περίπου 150 λιγότερα τμήματα σε σχέση με τα 499 που έχουν σήμερα τα 24 πανεπιστήμια και τα 16 ΤΕΙ της χώρας – αριθμός που κρίνεται υπερβολικός τόσο με ακαδημαϊκούς όρους όσο και με βάση την τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση.

Ετσι, το 2013-14 θα έχουμε περίπου 30% λιγότερα τμήματα σε σχέση με το τρέχον ακαδημαϊκό έτος. Αυτό θα επιφέρει και συρρίκνωση του αριθμού των εισακτέων, η οποία πάντως, σύμφωνα με στελέχη του υπ. Παιδείας, δεν θα είναι αντίστοιχη της μείωσης των ΑΕΙ. Οι αποφάσεις θα ληφθούν έως τον Φεβρουάριο, ώστε οι υποψήφιοι των πανελλαδικών εξετάσεων του 2013 να γνωρίζουν τον νέο χάρτη των ΑΕΙ όπως θα αποτυπωθεί στο μηχανογραφικό τους δελτίο.

Ειδικότερα, μετά την ολοκλήρωση των εκλογών για τα Συμβούλια Ιδρύματος σε κάθε ΑΕΙ, η ηγεσία του υπ. Παιδείας θα στείλει προς τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ επιστολές με τις οποίες θα ζητεί προτάσεις τους για το σχέδιο «Αθηνά», όπως ονομάζεται η αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ομως, όπως ανέφερε στην «Κ» η γραμματέας της ομοσπονδίας των πανεπιστημιακών Ευγενία Μπουρνόβα, πρέπει να κρατάμε... μικρό καλάθι για τον αριθμό των τελικών προτάσεων από τα ιδρύματα, με δεδομένο ότι οι συγχωνεύσεις-καταργήσεις αποτελούν «καυτή πατάτα» που ουδείς θέλει να αγγίξει ή να την αντιμετωπίσει με δραστικές αποφάσεις. Κατά συνέπεια, το βάρος αναμένεται να πέσει στην Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), η οποία θα οργανώσει τη δημόσια διαβούλευση και, σε συνεργασία με εκπροσώπους των ΑΕΙ, θα καταλήξει στις συγχωνεύσεις και καταργήσεις.

Βασικοί άξονες των αποφάσεων αναμένεται να αποτελέσουν οι ακαδημαϊκοί όροι για τη λειτουργία των ΑΕΙ, η χωροταξική διασπορά τους και οι αναπτυξιακοί στόχοι της χώρας. Πάντως, όπως ανέφεραν στην «Κ» στελέχη του υπουργείου, πρόθεση είναι τα τμήματα που θα καταργηθούν ή θα συγχωνευθούν να εμπίπτουν σε περισσότερα του ενός κριτήρια. Το πλαίσιο αυτό οδηγεί στα ακόλουθα:

- Ιδρύματα που δεν έχουν αποκτήσει έως τώρα ακαδημαϊκή οντότητα θα καταργηθούν. Τα φώτα στρέφονται, αρχικά, στα Πανεπιστήμια Δυτικής Ελλάδας και Στερεάς Ελλάδας, με συνολικά πέντε τμήματα (3 και 2 αντίστοιχα) τα οποία θα μεταφερθούν σε γειτονικά ιδρύματα (στο Ιωαννίνων και στο Θεσσαλίας ή το Οικονομικό Αθηνών αντίστοιχα).

- Τμήματα με μικρό αριθμό διδασκόντων, τα οποία έως και φέτος καλύπτουν τις ανάγκες τους με προσλήψεις συμβασιούχων, θα συγχωνευθούν με τμήματα συναφούς αντικειμένου σε κοντινά ή στα ίδια ιδρύματα.

- Τμήματα με μικρό αριθμό φοιτητών θα καταργηθούν. Η πρόβλεψη αυτή αφορά τμήματα περιφερειακών ΤΕΙ, λίγες θέσεις των οποίων καλύπτονται από τους υποψηφίους κάθε χρονιάς.

- Αναμένεται «συμμάζεμα» τμημάτων με ομοειδές αντικείμενο, τα οποία σήμερα είναι διασπαρμένα σε διάφορα πανεπιστήμια και ΤΕΙ.

- Δεν αποκλείεται και η συγχώνευση μικρών ΑΕΙ με μεγαλύτερα που βρίσκονται στην ίδια πόλη (π. χ. το Μακεδονίας με το ΑΠΘ).

- Στο στόχαστρο θα μπουν και τα κεντρικά ΑΕΙ. Ενδεικτικά, θεωρείται βέβαιο ότι θα διορθωθούν... παραδοξότητες, όπως η λειτουργία δύο ίδιων τμημάτων σε ένα ίδρυμα (το ένα στην έδρα του ιδρύματος, το δεύτερο σε κοντινή πόλη) και θα γίνουν συγχωνεύσεις τμημάτων με συναφές αντικείμενο, που λειτουργούν στο ίδιο ή διπλανά κτίρια.

Στροφή σε τομείς αναπτυξιακούς

Κλειδί για τις αποφάσεις καταργήσεων και συγχωνεύσεων θα αποτελέσουν και τα αναπτυξιακά κριτήρια. «Σαφώς η ελληνική οικονομία οφείλει να προσανατολιστεί σε συγκεκριμένους τομείς (π. χ. γεωτεχνολογικός, πράσινης ενέργειας κ. λπ.)», αναφέρει στην «Κ» στέλεχος του υπ. Παιδείας, γεγονός που δίνει... πόντους στα τμήματα με σχετικό αντικείμενο.

Από την άλλη, η δημιουργία της πλειονότητας των τμημάτων την προηγούμενη εικοσαετία στην περιφέρεια αποφασίσθηκε με στόχο την τόνωση των τοπικών οικονομιών ή και για εθνικούς λόγους (κυρίως στις ακριτικές περιοχές). Στο πλαίσιο αυτό, πανεπιστημιακοί μιλώντας στην «Κ» ανέφεραν ότι δεν είναι απίθανο να παραμείνουν ως έχουν πανεπιστήμια και ΤΕΙ που δεν πληρούν τα ακαδημαϊκά και τα χωροταξικά κριτήρια. Μια άλλη διάσταση του εγχειρήματος που θα κληθεί να διαχειριστεί το υπουργείο Παιδείας είναι ο υπόγειος πόλεμος που αναμένεται ότι θα ξεσπάσει μεταξύ των κομματικών εκπροσώπων των περιοχών στις οποίες θα καταργηθούν τμήματα.

Την ίδια στιγμή υπάρχουν ακανθώδη ζητήματα που έχει να επιλύσει το υπουργείο. Ενδεικτικά, το τι θα γίνει με τους υπάρχοντες φοιτητές των τμημάτων που θα «μεταφερθούν» -μέσω συγχώνευσης- σε άλλη πόλη. Τα τμήματα θα συνεχίσουν να λειτουργούν έως ότου αποφοιτήσουν οι υπάρχοντες φοιτητές ή όλοι θα μεταφερθούν στο νέο ίδρυμα; Στην απάντηση βαρύνοντα λόγο θα παίξει ο αριθμός των σημερινών φοιτητών στα καταργούμενα τμήματα.

Από την άλλη, ερώτημα είναι τι θα γίνει με τις κτιριακές εγκαταστάσεις. Οι περισσότερες είναι ιδιοκτησίας των δήμων, που όλα τα προηγούμενα χρόνια προσέφεραν... γην και ύδωρ ώστε να αποκτήσει πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ η πόλη τους. Τα κτίρια αυτά θα αξιοποιηθούν ή θα καταλήξουν ερείπια για να θυμίζουν περασμένα μεγαλεία;

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ