ΥΠΑΡΧΕΙ κάτι το οποίο δεν δημοσιεύτηκε πουθενά, δεν ακούστηκε και δεν συζητήθηκε καθόλου έως σήμερα. Αναφέρομαι στη συνολική αντίληψη του νόμου 4009 2011 για τα ΑΕΙ της χώρας. Το ζήτημα δεν είναι αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί με τα άρθρα του, αλλά η αντίληψη που τον διαπερνά. Τι θέλω να πω Μέσα σε 46 σελίδες, όπου ανατρέπονται και προσδιορίζονται τόσα πολλά και σημαντικά ζητήματα, υπάρχει η απόλυτη απουσία της λέξης παιδεία . Δεν είναι υπερβολή. Κυριολεκτικά, η λέξη παιδεία δεν συναντάται πουθενά σε κανένα άρθρο του νόμου. Αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, διότι ο νόμος δεν διαπνέεται ούτως ή άλλως από την έννοια της παιδείας, πράγμα το οποίο άλλωστε μπορεί να ελέγξει ο καθένας.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ λοιπόν να σημαίνει ένας νόμος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο οποίος προσδιορίζει τη διοίκηση και διαχείριση των πανεπιστημίων, την οργάνωση των σπουδών, τις ιδιαιτερότητες των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων, όμως, δεν αναφέρει την ίδια την παιδεία, τις ηθικές και ακαδημαϊκές αξίες της παιδείας Δεν αναφέρει την παιδεία ως πολιτισμό, την παιδεία ως αγαθό, την παιδεία ως κληρονομιά ενός σύγχρονου έθνους

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ κεφάλαιο μιας χώρας εκπροσωπείται και αναπαράγεται στο περιβάλλον των πανεπιστημίων, εκεί όπου παράγεται η νέα γνώση. Ο Γάλλος κοινωνιολόγος P. Bourdieu έχει κατηγοριοποιήσει το κεφάλαιο αυτό σε πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό. Το πολιτιστικό κεφάλαιο, αυτό το οποίο η παιδεία μεταφέρει από γενιά σε γενιά, απορρέει από τα πολιτιστικά αγαθά μας που επεξεργάζονται όλες οι εκπαιδευτικές κοινότητες. Δεν είναι αόριστες ή άυ λες έννοιες. Αυτό το κεφάλαιο αποτελείται από αξίες, ηθικά αξιώματα, αρχές, φιλοσοφία και ιστορία, πολιτιστικά δρώμενα. Όλα αυτά μαζί εκπροσωπούνται στην παιδεία ενός έθνους, η οποία αναζητά μια σύγχρονη ταυτότητα. Αυτή την παιδεία απέκλεισε και αφόρισε ο περίφημος νέος νόμος για τα ΑΕΙ. Μια παιδεία, η οποία αντικαταστάθηκε εξ ολοκλήρου από το οικονομικό κεφάλαιο.

ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ λοιπόν τα ανώτατα ιδρύματα να εκπαιδεύσουν με χαρακτήρα αυστηρά επαγγελματικό τους αυριανούς πολίτες της χώρας, θεωρώντας ως αυτονόητη την ύπαρξη των πνευματικών και ηθικών τους αγαθών. Σε αυτή την κακώς εννοούμενη τεχνοκρατική αντίληψη πραγμάτων συνηγόρησαν πολλοί βουλευτές και ασφαλώς η πρώην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Απομονωμένη από την κοινωνία των πολιτών και έχοντας ως σημαία τη μία και μοναδική αλήθεια, προώθησε με άκομψους τρόπους τις επιλογές της. 

ΔΥΓΤΥΧΩΣ το υπουργείο Παιδείας δεν κοίταξε προς τους φυσικούς του εταίρους, ούτε καν τους σκέφθηκε. Στον εκπαιδευτικό χώρο, εκτός από τους θεσμοθετημένους δημόσιους φορείς, υπάρχουν εκατοντάδες επιστημονικές ενώσεις, φορείς, δίκτυα, εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε επιμέρους θεματικές (Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος, Μαθηματική Εται ρεία,'Ενωση Φυσικών Ελλάδος, Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, Ελληνική Επιστημονική Ένωση Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση, Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων κ.ά.), οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν ουσιαστικό ρόλο στον διάλογο (αν είχε υπάρξει) για τον νόμο για τα ΑΕΙ. 

Η ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ κοινωνία των πολιτών, όλες δηλαδή οι επιστημονικές θεματικές ενώσεις, είναι σε θέση να εξισορροπήσουν τις απαραίτητες δυναμικές μιας σύγχρονης εκπαίδευσης. Με μια διαφορά: ότι αναπόσπαστο μέρος της θα είναι οι αρχές της παιδείας, οι αρχές του πολιτιστικού μας κεφαλαίου, το οποίο βρίσκεται πλέον υπό διωγμό. Ας ελπίσουμε ότι η νέα ηγεσία του υπουργείου θα βρίσκεται εκεί με περισσότερες ευαισθησίες και θέληση για να διαμορφώσει έναν νόμο, που εκτός των άλλων θα διαπνέεται από τις ανθρώπινες αξίες.

Αναπληρωτής καθηγητής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ)

Πηγή: Επενδυτής